ترامپ و کوله‌باری پر ازشکست و تنهایی در سیاست خارجی

جارستان به نقل از تیک؛ هر چند دونالد ترامپ در تعامل با دنیا و سیاست خارجی‌اش بسیار تند و تیز و با برخوردهای یک جانبه کارش را آغاز کرد، اما بعد از چهار سال با بررسی سیاست‌ها و رویکردش در بخش‌ها و موضوعات مختلف، شاهد عدول وی از سیاست هایش هستیم.

ترامپ در موضوعات زیادی متحمل شکست شده است و این را می توان از چشم انداز سیاست دولت بایدن برای سیاست خارجی آمریکا در آینده برداشت کرد. با این حال بازگشت از سیاست ها و اقدامات ترامپ بدون پرداخت خسارت و هزینه هایی که برای کشورها، نهادهای بین المللی و جامعه بین الملل داشته، امکان پذیر نیست.

چهار سال ریاست جمهوری دونالد ترامپ، رییس جمهوری که هر چند خود را جمهوری‌خواه می‌دانست و جمهوری‌خواهان نیز از او حمایت کردند اما در نتیجه سیاست هایش نشان داد که او بیش از آنکه به هر یک از دو حزب دموکرات و جمهوری خواه تعلقی داشته باشد به خودش و اهداف و آمالش تعلق دارد. شاید ترامپ از دید بخش قابل توجهی از مردم آمریکا مورد حمایت قرار گرفت اما تقریبا بیرون از آمریکا کمتر طرفدار عمده و بزرگی در میان ملت‌ها و نیز دولت‌ها داشت.

دونالد ترامپ با شعار “آمریکا را با شکوه” می‌کنیم در انتخابات پیروز شد، در حالی که کمتر کسی فکر می‌کرد، مسیر با شکوه و بزرگ ساختن آمریکا، همان مسیر تنزل و کاهش محبوبیت، اعتبار و دموکراسی آمریکایی در دنیا و نیز در داخل آمریکا باشد.

اما برای بسیاری از مردم جهان دونالد ترامپ یک کابوس بود، نه اینکه آمریکا تا قبل از ترامپ لزوما برای همه‌گان یک خواب خوش بوده باشد، اما اقدامات و تصمیماتی، از جمله ممانعت از ورود اتباع چند کشور بعضا مسلمان که با اعتراض‌های شدید در داخل این کشور و در دنیا مواجه شد، او را در مقابل افکار عمومی دنیا قرار داد و اکنون با شروع به کار دولت بایدن، گفته می‌شود که او قصد دارد در روز نخست فرمان اجرایی عدالت نژادی در ایالات متحده امضا کند که به محدودیت سفر اتباع کشورهای ایران، لیبی، سوریه، یمن، سومالی، کره شمالی و چاد به آمریکا پایان می‌دهد. در همین حال بررسی سرانگشتی سیاست خارجی ترامپ نشان می‌دهد ثمره اقدامات و تصمیمات وی برای آمریکا جز شکست، ضعف، تنهایی و برنامه‌ای طولانی برای جبران خسارات به بار آمده از قبل این سیاست‌ها در آینده نبوده است.

• ترامپ با وجود عمل به وعده خروجش از برجام، اما نتوانست ایران را پای میز مذاکره بکشاند. تمام هدف آمریکا از خروج از برجام و اعمال سیاست فشار حداکثری برای این بود که با ایران توافقی جدید و موفق امضا کنند اما نه تنها این اتفاق نیفتاد حتی در این میان همراهی کشورهای اروپایی را نیز از دست داد. علاوه بر این با تشدید فعالیت ها از جمله ترور شهید سردار سلیمانی نشان داد که بر خلاف ادعاهای خود موفق نشده خطر جنگ را با ایران را کاهش دهد. آمریکا از فردای روز ترور شهید سلیمانی همواره در معرض واکنش ایران به این اقدام است.
• حمایت ترامپ از سیاست‌های رژیم اسرائیل، ضمن این که امید فلسطینی‌ها برای داشتن کشور  مستقل را نابود کرد، منطقه را وارد آشفتگی مضاعف کرده است به طوری که آینده ای مبهم را پیش روی منطقه قرار داده است و به عبارتی می توان گفت که نظم منطقه‌ای را با این اقدامات بر هم زده است.
• حمایت بی چون و چرای آمریکا از عربستان و برخی کشورهای عربی منطقه در تهاجم و کشتار مردم بی گناه یمن و در قتل جمال خاشقجی از جمله اقداماتی است که سیاست خارجی آمریکا در دفاع از حقوق بشر، آزادی بیان و مسایل بشردوستانه که از اصول اساسی در دموکراسی آمریکایی است را زیر سوال برد و برای این کشور نزد افکار عمومی جهان موجب شرمساری شد.
• رییس‌جمهور آمریکا از بسیاری معاهدات و قراردادهای دو جانبه و چندجانبه و حتی حضور در برخی سازمان ها و نهادهای مهم بین‌المللی خارج شد. از جمله خروج از پیمان اقیانوس آرام، توافق پاریس، یونسکو، توافق نیویورک و نادیده گرفتن شرایط مهاجران، برجام، شورای حقوق بشر، قرارداد نفتا، پیمان تجاری شراکت فرا آتلانتیک (تی‌پی‌پی)، خروج از سازمان بهداشت جهانی.
• ترامپ نتوانست شعار “آمریکا را باشکوه و بزرگ” می‌کنیم را محقق سازد و به نظر این اولین و بزرگترین شکستش است چرا که امروز تصویر آمریکا در جهان خیلی آسیب دیده است و با اتفاقاتی که در انتخابات ۲۰۲۰ و پس از آن شاهد بودیم تصویر آمریکا را به کشوری جهان سومی نزدیک کرد و شاید این بدترین میراث ترامپ برای آمریکا باشد.
• رییس جمهور آمریکا سازمان های بین المللی، مثل سازمان ملل متحد و اتحادیه اروپا را به صراحت نادیده می گرفت و به علاوه این گونه بیان می شد که اگر یک سازمان و نهاد بین المللی به نفع آمریکا نباشد و منافع مادی و معنوی آن را تامین نکند، از آن خارج خواهد شد. این نگاه ترامپ هر چند ریشه در حزب جمهوری خواه دارد اما علنی و عملی وارد این بحث شدن از اتفاقاتی بود که در دولت ترامپ روی داد و جامعه بین الملل را در بهت فرو برد. این در حالی بود که بسیاری از مشکلات و چالش های جهان مثل انتشار بیماری های مسری، تغییرات آب و هوایی، چالش های اقتصادی و مهاجرت در بعد جهانی در چارچوب حاکمیت ملی قابل حل و فصل نیستند و مدیریت این مسایل بدون تعامل پیچیده جهانی امکان پذیر نیست، کما اینکه بیماری همه‌گیر کرونا در دنیا و عدم مدیریت این مساله در آمریکا از مهم‌ترین عوامل شکست ترامپ در انتخابات ۲۰۲۰ محسوب می شود.
• دونالد ترامپ در دوره ریاست جمهوری اش تلاش کرد تا یکی از مناقشه برانگیزترین پرونده‌ها یعنی مساله کره شمالی را حل و فصل کند و برای آن بسیار تلاش کرد و حتی تا مرز کره شمالی هم رفت اما در نهایت در این مساله شکست خورد. مخالفت و دشمنی ترامپ با چین که به طور علنی تر از گذشته خود را نشان داد را می توان یکی از دلایل محقق نشدن توافق میان آمریکا و کره شمالی عنوان کرد.
• آمریکای ترامپ در همکاری با ناتو و تعاملات فراآتلانتیکی بسیار ضعیف شد و توافقی که بتواند این پیمان را محکم تر کند انجام نداد و بالعکس برای کم اثر کردن آن بیشتر تلاش کرد. رویکردی که به شدت هم پیمانان اروپایی آمریکا را ناراحت کرد.
• در افغانستان و سوریه ترامپ با شعار خروج نیروهای نظامی این کشور وارد شد و از هزینه‌های هنگفت این جنگ‌ها برای آمریکا به شدت گلایه کرد اما بر خلاف سخنان و شعارهایش نتوانست نیروهایش را به طور کامل از این کشورها خارج کند. در عراق نیز میراث خاصی به جا نگذاشت. با وجود هزینه های زیاد مالی و جانی آمریکا در عراق اما رییس جمهور این کشور همچنان باید شبانه به این کشورها رفت و آمد کند؛ موضوعی که ترامپ را بسیار آزرده می ساخت.
• ترامپ در بحث روسیه به نظر آن چنان موفقیتی نداشت و سیاست اوباما را کج‌دار و مریز ادامه داد. در عین حال حمایت ها و طرفداری ترامپ از پوتین یکی از مشکلات بزرگ وی بود که انتظار می رفت بعد از حملات شدید به وی در داخل آمریکا، قاطعانه‌تر با روسیه رفتار کند اما دیدارش در فنلاند با پوتین نشان داد که او در برابر رییس‌جمهور روسیه خیلی ضعیف عمل می‌کند. ترامپ نتوانست در این چهار سال جبهه ضد روسی در دستگاه سیاسی و امنیتی آمریکا را با خود همراه کند.
• ادعاهای ترامپ در مورد چین و نیز جنگ تجاری آمریکا و چین نیز بی‌نتیجه ماند. برخلاف ادعاهای آمریکا، تعرفه‌ های اعمال شده بر کالاهای چینی را نه پکن بلکه مصرف کنندگان آمریکایی می‌پردازند.

در عین حال به نظر، همان‌طور که دونالد ترامپ به شکلی فله‌ای اقدام به از بین بردن بسیاری از تصمیمات و دستورات دولت اوباما با یک امضا کرد، بایدن نیز در بخش های زیادی دست به چنین کاری بزند، با این تفاوت که جامعه بین‌الملل و اکثریت مردم آمریکا از اقدامات بایدن در لغو دستورات ترامپ احتمالا حمایت همه جانبه خواهند داشت و در این میان اقدامات و تصمیمات دونالد ترامپ در سیاست خارجی آمریکا در چهار سال گذشته با توجه به انتقاداتی که بایدن و هم حزبی‌هایش مطرح کرده‌اند در تیررس خواهد بود.